Phân xanh là một loại phân bón được sử dụng khá rộng rãi trong nông nghiệp bởi hiệu quả và nguồn dinh dưỡng mang lại cho cây rất cao. Tuy nhiên nó chỉ thật sự hiệu quả khi hiểu và sử dụng đúng cách.
Cây bớp bớp, một trong những loại cây phân xanh khá phổ biến
ĐẶC ĐIỂM CỦA PHÂN XANH
Phân xanh là loại phân hữu cơ, sử dụng các loại bộ phận trên mặt đất của cây. Phân xanh thường được sử dụng tươi, không qua quá trình ủ. Vì vậy, phân xanh chỉ phát huy hiệu quả sau khi được phân huỷ. Cho nên người ta thường dùng phân xanh để bón lót cho cây hàng năm hoặc dùng để “ép xanh” (tủ gốc) cho cây lâu năm.
Tuy vậy, ở một số địa phương vùng Trung Bộ, phân xanh được chặt nhỏ và bón cho ruộng lúa, người ta gọi là “bón bổi”.
Các loài cây phân xanh được trồng nhiều nơi ở nước ta là: muồng, điền thanh, đậu nho nhe, keo dậu, cỏ stylô, trinh nữ không gai…
Cây phân xanh thường là cây họ đậu, tuy vậy cũng có một số loài cây thuộc các họ khác như cỏ lào, cây quỳ dại, v.v.. cũng được nhiều nơi dùng làm phân xanh. Phân xanh có nhiều loài được nông dân gieo trồng với mục đích làm phân bón, nhưng cũng có một số loài cây mọc hoang dại được sử dụng làm phân xanh. Các loại cây họ đậu thường có các vi sinh vật cộng sinh sống trên rễ và giúp cây hút đạm từ không khí. Lượng đạm này về sau có thể cung cấp một phần cho cây trồng. Cây họ đậu còn có khả năng hút lân khó tiêu và kali từ những lớp đất sâu mạnh hơn nhiều loài cây khác.
Cây phân xanh dễ trồng, phát triển nhanh và mạnh. Ngoài việc được sử dụng làm phân bón cho cây trồng, các loài cây phân xanh còn được dùng để làm cây phủ đất, cây che bóng, cây giữ đất chống xói mòn, cây cải tạo đất, nâng cao độ phì nhiêu của đất.
Cây phân xanh có nhiều loài và có khả năng thích nghi rộng cho nên cây phân xanh có thể trồng được ở nhiều nơi và có thể nói, nơi nào cũng có thể trồng được phân xanh, các loại cây phân xanh có vai trò rất to lớn trong việc gìn giữ, cải tạo đất và góp phần rất đắc lực làm tăng năng suất các loại cây trồng.
CÁCH DÙNG PHÂN XANH
Giai đoạn cây phân xanh ra hoa, cần cầy vùi chung vào trong đất vì lúc này cây phân xanh có năng suất sinh khối cao. Không nên để cây có hạt rồi mới vùi vào đất, vì lúc này hạt cây phân xanh có thể mọc gây cản trở quá trình sinh trưởng và phát triển của cây trồng chính.
Thực hiện luân canh cây trồng chính với cây phân xanh. Cứ một vụ trồng cây trồng chính một vụ trồng cây phân xanh, làm như vậy để tăng cường độ màu mỡ cho đất và loại trừ các loài sâu bệnh hại cây trồng chính. Cũng có thể đưa cây phân xanh vào hệ thống xen canh trên vườn cây trồng chính. Cần chú ý đến việc tủ gốc, phủ luống, “ép xanh” cho cây lâu năm
Dù khả năng thích nghi của cây phân xanh là rất lớn, nhưng không phải loài cây nào ở đâu trồng cũng được. Năng suất chất xanh và khả năng phát triển của các loài cây có thể thay đổi tuỳ theo chân đất và điều kiện cụ thể ở từng nơi. Có loài thích hợp ở ruộng lúa, có loài thích hợp ở các chân đất đồi, có loài thích hợp ở các chân đất cát, có loài thích hợp ở các tỉnh Nam Bộ, có loài thích hợp ở các tỉnh miền núi phía Bắc… Do đó cần lựa chọn các loại cây thích hợp với điều kiện tự nhiên ở địa phương cũng như cơ cấu cây trồng.
THANH TỊNH (Tổng hợp)
